Hình thức nhà đầu tư vay cổ phiếu khi giá
đang cao để bán, khi giá xuống thấp thì nhà đầu tư mua lại để trả được
gọi là bán khống.
Bán khống là giao dịch trong đó nhà đầu
tư đặt lệnh bán chứng khoán khi không có chứng khoán trong tài khoản.
Khi thực hiện giao dịch này, nhà đầu tư mong đợi giá sẽ giảm trong tương
lai, khi đó họ sẽ mua được chứng khoán với giá thấp hơn và trả cho công
ty chứng khoán. Khoản chênh lệch là lợi nhuận của nhà đầu tư, song nếu
chứng khoán tăng giá thì sẽ bị lỗ.
Bán khống có thể gây ra tình trạng giảm
giá chứng khoán trong ngắn hạn và tăng giá trong dài hạn. Vì khi đến
hạn, nhà đầu tư phải mua chứng khoán để hoàn trả số chứng khoán đã bán
khống trước đó.
Việc áp dụng nghiệp vụ này chủ yếu phụ
thuộc vào khả năng thẩm định của công ty chứng khoán, tổ chức tài chính,
tình hình thị trường nói chung, các quy định về tỷ lệ ký quỹ ban đầu,
khả năng tài chính tối thiểu của nhà đầu tư thực hiện giao dịch ký quỹ,
loại chứng khoán được phép thực hiện giao dịch ký quỹ, giới hạn cho vay
của công ty chứng khoán, lãi suất cho vay...
Hình thức này tiềm ẩn mức độ rủi ro cao,
có khả năng làm tổn hại đến hoạt động của thị trường. Do vậy, bán khống
chỉ được các thị trường áp dụng khi đã đạt đến một trình độ phát triển
nhất định. Đó cũng là lý do vì sao nghiệp vụ này hiện mới đang được Ủy
ban Chứng khoán nghiên cứu mà chưa được áp dụng ở thị trường Việt Nam.
